#vraageensdoor
Ik herinner mij nog goed dat ik net was begonnen als advocaat bij een groot kantoor. Mijn patroon zei: ‘De advocatuur is een gevecht. Maar niet met de tegenpartij. Het is een gevecht met jezelf.’
De huidige tijd laat zien dat we juist veel in gevecht zijn met onze tegenstander. Met de andersdenkende. In de politiek en de media worden verschillen benadrukt en uitvergroot. Deze polarisatie leidt tot geweld op sociale media. Een ongewenst gevolg van ons democratische recht op vrijheid van meningsuiting.
Nuanceren is niet hip. De nuance heeft een saai imago. Kennelijk is het nu eenmaal leuker om een afwijkende mening te lezen en te becommentariëren. Andere meningen dus zijn leuk en interessant. Houd dit even vast.
Alfons Vansteenwegen (psycholoog-psychotherapeut) schrijft in zijn boek Liefde is een Werkwoord: ‘Men denkt over de mens als over een ding. Men spreekt in termen van karakter.’ Bijvoorbeeld: Hij is een zwijgzame. Zij is een leugenaar. De persoon wordt teruggebracht tot een eigenschap of gedraging. Hij is nu eenmaal zo. Terwijl wij uit de ontwikkelingspsychologie weten dat het meeste gedrag is aangeleerd. De een heeft geleerd zijn gevoelens te uiten, de ander heeft geleerd daarover juist te zwijgen. Dat betekent echter niet dat de persoon zo is. Zoals wij in de opvoeding van onze kinderen niet zeggen: Jij bent stout, maar liever: Wat jij doet is stout. Iemands gedrag staat los van zijn persoonlijkheid. Hij is immers meer dan dat ene kenmerk.
Om de ander te begrijpen helpt het niet om snel een mening te vormen. Het is nuttiger om vragen te stellen over wat je opvalt. Wees nieuwsgierig en vraag eens door. Zonder cynisme. Stel open vragen*, waarvan je het antwoord niet kent. Pas dan wordt het gesprek écht interessant. Wat is zijn standpunt, welke motieven draagt hij daar voor aan, en welke belangen liggen daar onder? Maar ook: wat heeft hij meegemaakt in zijn leven? Hoe ziet zijn (familie)geschiedenis er uit? Hoe meer wij weten, des te minder hard ons oordeel zal zijn. Onze belangen liggen bovendien dichter bij elkaar dan je denkt.
Als advocaat in overlegscheidingen is dit een belangrijk deel van mijn werk. Luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD). Conflicten worden complexer als er in de relatie niet meer wordt gesproken. Als er niets meer wordt gevraagd en als er niet meer wordt geluisterd. Een vechtscheiding is daar een lelijk product van. Een echtscheiding wordt zo een onnodig zwaar proces.
Als mensen mij bellen voor een scheiding en ik geef informatie over mediation en overlegscheiden, dan hoor ik soms: “Nee dat lukt niet, we zijn niet on speaking terms.” Maar juist dan (!) is het belangrijk om in gesprek te komen met elkaar. Hoe slechter de verhoudingen, des te meer winst er te behalen valt voor jou en jouw (ex-)partner.
Een echtscheidingsproces is soms inderdaad een gevecht. Niet tegen de ander, maar vooral met jezelf.
Blog door Wendie Zwart-Peters, advocaat te Deventer
* Gesloten vragen beantwoord je met ja of nee. Open vragen zijn vragen niet met een enkel ja of nee te beantwoorden zijn. Gesloten vraag: ‘Ben jij gisteravond nog naar de kermis geweest?’ Open vraag: ‘Wat heb jij gisteravond gedaan?’ Open vragen beginnen met : Wie? Waar? Wanneer? Wat? Waarom?
